Orthodontie

• Geplaatst op 9 November 2021
• Door Sandy van Teeseling | Orthodontist Teacher | Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam
• 0

Een orthodontische behandeling betekent niet alleen een inspanning van de behandelaar (orthodontist), maar vooral een inspanning van de “behandelde”. Juist en effectief onderhoud van het gebit vóór, tijdens en ná de orthodontische behandeling is in het belang van het behoud van een gezond gebit en stralende lach.

Orthodontie: Beugels en meer...

Orthodontie is het deel van de tandheelkunde, dat zich bezighoudt met de mogelijke correctie van afwijkende tandstanden en -bij jongeren- kaakstanden. Er zijn diverse soorten beugels beschikbaar om deze correcties te realiseren.

Diagnose en behandelplan

Voordat een orthodontische behandeling kan starten, zal allereerst door middel van een zorgvuldig uitgebreid onderzoek de aard en oorzaak van het probleem in kaart gebracht dienen te worden om tot een diagnose te komen. Vervolgens kan een behandelplan opgesteld worden, waarbij duidelijk wordt welk soort beugel gebruikt kan gaan worden. Uiteraard spelen behandelwens en -vooral- noodzaak en behandelmogelijkheden een belangrijke rol in de keuzes die mogelijk zijn.

Soorten beugels

Aangezien elke orthodontische behandeling enige tijd (6-24 maanden) kan gaan duren, is extra aandacht en inspanning vereist om het gebit in goede conditie te houden. De diverse soorten beugels hebben hun eigen aandachtspunten wat betreft het onderhoud. Allereerste voorwaarde, die aan elke orthodontische behandeling voorafgaat: perfect onderhoud en dus perfecte staat van het gebit, tandvlees en tand!

Vaste beugel (brackets)

Een vaste beugel, ook wel bekend als een bracketsbeugel, bestaat uit kleine slotjes (brackets) die op elke tand worden geplakt met composiet en vormen zo een aangrijpingspunt (noem het handvat) om met een metalen “boog” de betreffende tanden te kunnen verplaatsen. Gedurende de gehele behandeling blijven de brackets op de gebitselementen geplakt. Een lastiger klus dus om de individuele tanden/gebit te reinigen.

De composiet zorgt voor een goede afdichting/afsluiting van de ruimte onder de bracket, zodat er nauwelijks risico is voor aantasting van het glazuuroppervlak ónder de bracket. Het grootste punt van aandacht is de ruimte rondom de bracket en vooral die aan de tandvlees kant. Verder de ruimte ónder de “boog”, tussen twee tanden in. Met de nodige oefening én vindingrijkheid is een goede reiniging van het gebit mogelijk, gebruikmakend van de juiste hulpmiddelen: ragers, (elektrische) tandenborstel met een kleine kop en floss.

Losse beugel (plaatjes en aligners)

Losse beugels bestaan al lang en worden af en toe nog wel gebruikt. Het (gehemelte)plaatje met draadje langs de voortanden is het bekendste voorbeeld. Tegenwoordig is deze langs alle kanten ingehaald door de aligners: de doorzichtige “hoesjes” over het gebit heen. Deze moeten meestal elke 4-10 dagen gewisseld worden. Inmiddels is dit een aantrekkelijke vorm om tandverplaatsing mogelijk te maken. Voor een goede en voorspelbare werking is het beslist noodzakelijk dat de aligners 22 tot 24 uur gedragen worden, de maaltijden uitgezonderd. Dit betekent een continue bedekking van alle tanden en kiezen gedurende 24 (22) uur: de natuurlijke reiniging door wang, lip en tong zal niet plaats kunnen vinden.

Regelmatig de aligners uitnemen en minimaal de mond spoelen, maar nog beter het gebit reinigen, is een belangrijke vereiste. Uiteraard is een perfect onderhoud mogelijk, zodra de aligner uitgenomen is. Daarbij zal ook de aligner gereinigd dienen te worden: met zeep, want tandpasta heeft een schurende werking, wat ongunstig is voor het materiaal van de aligner.

Daarbij zijn diverse mondspoelmiddelen beschikbaar, die echter niet de bovengenoemde maatregelen kunnen vervangen: plaque moet vooral “mechanisch” verwijderd worden en spoelen is een nuttige (en soms aangename) aanvulling daarop.

Na de orthodontische behandeling

Voor elke orthodontische behandeling geldt, dat de afronding met een prachtig resultaat, waar iedereen tevreden mee is, niet een gegarandeerd blijvend resultaat is: het gebit is een deel van het lichaam en daarmee onderhevig aan veranderingen. Om dit in stand te kunnen houden, wordt meestal retentie-apparatuur gebruikt. Dit kan een uitneembaar apparaat zijn (meestal een aligner) welke in de nacht gedragen kan worden en na verloop van tijd afbouwend tot een aantal nachten per week of zelfs per maand. Dit vergt uiteraard enige discipline, net als het onderhoud van het gebit. Voordelen van deze wijze van het resultaat zo goed mogelijk kunnen waarborgen, is dat het normale gebitsonderhoud op geen enkele wijze belemmerd wordt.

Dit in tegenstelling tot de spalk, die geplakt is achter de ondertanden en boventanden: de spalk wordt ook wel een vorm van “permanente retentie” genoemd: net als de brackets is de spalk met composiet direct aan de binnenkant van de ondertanden en boventanden geplakt.

Onderhoud is lastiger en vergt ook de nodige extra aandacht en inspanning, vergelijkbaar met de aandacht, die een vaste beugel vereist. Met de geëigende hulpmiddelen is dit goed te doen.

Conclusie

Een orthodontische behandeling betekent niet alleen een inspanning van de behandelaar (orthodontist), maar vooral een inspanning van de “behandelde”. Juist en effectief onderhoud van het gebit vóór, tijdens en ná de orthodontische behandeling is in het belang van het behoud van een gezond gebit en stralende lach.